Rôl yr Arholwr Allanol

Bydd disgwyl i bob Arholwr Allanol wneud y canlynol:

• Rhoi sylwadau ar safonau’r modiwlau/dyfarniadau a chadarnhau bod y modiwlau/dyfarniadau’n debyg i’r holl safonau priodol a gydnabyddir yn genedlaethol. Caiff Arholwyr Allanol eu cyfeirio’n bennaf at y Fframwaith Cymwysterau Addysg Uwch a datganiadau meincnod pwnc perthnasol (gweler qaa.ac.uk). Gallai’r goruchwylio gynnwys modiwlau nad ydynt yn cyfrannu’n uniongyrchol at ganlyniadau dosbarth myfyriwr, ond sydd, serch hynny, yn bwysig o ran diffinio’r safon academaidd;
• Sicrhau bod dulliau asesu’n deg, bod gwaith asesu’n cael ei weithredu’n deg ac yn unol â rheoliadau’r Brifysgol. Cyfeirir Arholwyr at y Côd Ymarfer ar gyfer Dysgu, Addysgu ac Asesu;
• Adolygu perfformiad asesu myfyrwyr fel carfan;
• Ystyried a chymeradwyo’r holl bapurau arholi, a’r holl asesiadau o fewn y rhaglen, boed y rhai hynny’n rhai ymarferol neu fel arall, sy’n cyfrannu at 50% neu fwy o’r asesiad ar gyfer modiwl;
• Derbyn papurau arholi/mynediad at GradeMark, asesiadau o fewn y rhaglen, aseiniadau ymarferol, tystiolaeth sy’n ymwneud ag arholiadau/cyflwyniadau llafar ac adroddiadau prosiect/traethodau hir y mae marciau wedi’u dyfarnu arnynt. Pan fydd carfan yn cynnwys mwy na deg myfyriwr, bydd sampl o bapurau arholi/asesu’n cael eu cyflwyno o bob lefel o berfformiad. Diben hyn yw sicrhau bod asesiadau’n cael eu safoni’n gadarn. Ni all Arholwyr Allanol fod yn gysylltiedig â marcio gwaith myfyrwyr;
• Gwirio bod polisi’r Brifysgol ar safoni marciau wedi’i ddilyn a darparu sylwadau ar y dystiolaeth a ddarparwyd;
• Rhoi sylwadau ar y ffordd y darperir adborth i fyfyrwyr ar asesiadau er mwyn hybu dysgu;
• Rhoi sylwadau ar unrhyw gyfleoedd eraill a ddarperir i wella ansawdd cyfleoedd dysgu’r myfyrwyr;
• Rhoi sylwadau ar enghreifftiau o arfer da ac arloesedd o ran dysgu, addysgu ac asesu;
• Mynychu Byrddau Arholi a chyflwyno argymhellion iddynt o ran dyfarnu graddau, diplomâu a thystysgrifau neu gadarnhau canlyniadau ar gyfer modiwlau annibynnol. Pan fydd Bwrdd Arholi’n ailgynnull i ailystyried, er enghraifft, ganlyniad apêl, nid oes angen mynychu. Fodd bynnag, dylid ymgynghori â’r Arholwr Allanol a dylai roi ei farn ar unrhyw ddiwygiad arfaethedig i’r dosbarthiad;
• Ymgynghori ag ef ar ddatblygiad y cwricwlwm, gan gynnwys cyflwyno rhaglenni astudio newydd a diwygio rhaglenni astudio cyfredol;
• Llunio adroddiad llawn ar y broses asesu i’r Brifysgol bob blwyddyn.

Dylai Arholwyr Allanol adrodd am unrhyw amgylchiadau sy’n ymwneud â honiadau o arfer annheg yn ysgrifenedig ar unwaith i Gadeirydd y Bwrdd Arholi dan sylw. Nid oes angen i Arholwyr Allanol gymeradwyo dosbarthiadau gradd na marciau modiwl cyffredinol pan fydd penderfyniad wedi’i ohirio oherwydd materion sy’n ymwneud ag arfer annheg neu pan gafwyd camgymeriad gweinyddol o ran cofnodi marciau neu gyfrifo canlyniad.

Bydd gan Arholwyr Allanol ddigon o dystiolaeth i bennu bod y marciau a’r dosbarthiadau mewnol o safon briodol ac yn gyson. Byddant yn adolygu swm digonol o waith yr ymgeiswyr i’w galluogi i ddod i farn ar yr asesiad yn ei gyfanrwydd.

Gall Prif Arholwr Allanol gael ei benodi mewn sefyllfaoedd lle y mae tîm mawr o Arholwyr Allanol wedi’u penodi i ystyried casgliad o raglenni perthnasol a/neu fodiwlau annibynnol. Gellir hefyd penodi Prif Arholwr Allanol os yw’r tîm o Arholwyr Allanol yn cynnwys nifer sylweddol o arholwyr nad ydynt yn rhai academaidd a/neu rai sydd ag ychydig iawn o brofiad fel Arholwyr Allanol.

Bydd disgwyl i’r Prif Arholwr Allanol wneud y canlynol:

1. Adolygu trawstoriad o waith a aseswyd er mwyn sicrhau cydraddoldeb ar draws modiwlau a sicrhau ansawdd y rhaglen yn gyffredinol;
2. Nodi meysydd o arfer da neu feysydd sy’n peri pryder ar draws y rhaglen;
3. Asesu arferion a rhoi sylwadau ar sicrwydd ansawdd yr holl arferion asesu;
4. Cysylltu â Phrif Arholwyr Allanol eraill i gael trosolwg o’r safonau ar draws yr holl raglen;
5. Bydd y Prif Arholwyr Allanol ar gyfer rhaglen yr MBBCh yn cael eu penodi i ymdrin â Cham 1 (Blwyddyn 1 a Blwyddyn 2) a Cham 2 (Blwyddyn 3 a Blwyddyn 4);
6. Mynychu arholiadau ymarferol (ar gyfer MBBCh).

Rôl yr Arholwr Allanol yw sicrhau bod polisi’r Brifysgol ar safoni marciau wedi’i ddilyn yn llym ac nid yw wedi’i defnyddio i ail-farcio asesiadau.

O ganlyniad, mae’n bosibl na fydd yr Arholwr Allanol yn disgwyl nac yn annog Bwrdd Arholi i godi neu ostwng marciau ar gyfer myfyrwyr unigol os mai sampl o waith yn unig a gyflwynwyd i’r Arholwr Allanol. Efallai bydd yr Arholwr Allanol eisiau gweld sampl mwy o faint o’r asesiad neu amrediad mwy eang o waith a aseswyd os oes unrhyw bryderon ynghylch y broses marcio a safoni.

Ar gyngor ac awgrymiadau’r Arholwr Allanol o ran addasu marciau carfan gyfan, bydd y Bwrdd Arholi yn ystyried y dull perthnasol i’w gymryd (trwy ailwirio marciau mewn modd rhifyddol, ail-farcio neu ailraddio neu ddiwygio’r dulliau asesu/addysgu ar gyfer carfannau yn y dyfodol). Dylid adrodd am unrhyw addasiadau i Fwrdd Arholi’r Coleg/Ysgol, a ddylai gadarnhau a chofnodi’r rhain yn llawn.

I gael rhagor o wybodaeth am sut y dylid ymdrin ag anghytundebau, gweler Anghydfod sy’n cynnwys Arholwyr Allanol.

Bydd yr holl asesiadau neu sampl ohonynt ar gael i’r Arholwr Allanol er mwyn sicrhau bod y gweithdrefnau asesu a safoni wedi’u dilyn. Bydd nifer yr asesiadau a anfonir at yr Arholwr Allanol yn dibynnu ar y ffactorau canlynol:

• Nifer y myfyrwyr mewn carfan;
• Sicrhau dosbarthiad cynrychiadol o farciau ar gyfer y garfan, e.e. samplau ym mhob band dosbarth, gan gynnwys rhai na lwyddodd a rhai a berfformiodd yn rhagorol;
• Ai hwn yw’r garfan gyntaf ar gyfer rhaglen sydd newydd ei dilysu.

Bydd y trefniadau samplu, felly, yn galluogi Arholwyr Allanol i weld sampl gynrychiadol o bapurau neu waith a aseswyd o bob dosbarth fel arfer (gan gynnwys METHIANT, lle y bo’n briodol).Dylid dewis sampl gynrychiadol o thua 10% o gyfanswm y papurau neu asesiadau ar gyfer y modiwl, ond dylai gynnwys o leiaf bum papur ac 20 o bapurau ar y mwyaf. Os oes llai na deg myfyriwr yn y garfan, dylid cyflwyno’r holl waith i’r Arholwr Allanol. Fodd bynnag, awgrymir bod deg darn o asesiad yn cael eu cyflwyno fel mater o drefn ar gyfer pob modiwl.

Yn ogystal ag asesiadau gwirioneddol, dylid hefyd cyflwyno’r adborth ar y gwaith i graffu arno, ynghyd â thystiolaeth o’r broses safoni. Gweler y Rheoliadau ar gyfer Graddau Meistr a addysgir ‘Arholi’r Traethawd Hir’ i gael rhagor o wybodaeth am samplu traethodau hir. Rôl yr Arholwr Allanol yw gwirio bod polisi’r Brifysgol ar safoni marciau wedi’i ddilyn yn llym. Ni ddylid defnyddio’r rôl i ail-farcio asesiadau.

Bydd yr Arholwr Allanol yn adolygu ac yn cymeradwyo’r holl bapurau arholi drafft a phynciau i’w hasesu’n barhaus pan fydd y rhain yn cyfrannu at o leiaf 50% a mwy o farc cyfanswm y modiwl. Gall yr Arholwr Allanol argymell addasu cwestiynau os teimlir nad yw’r rhain yn asesu’r canlyniadau dysgu arfaethedig yn ddigonol a/neu os nad ydynt yn adlewyrchu’r safon berthnasol ar gyfer y lefel astudio.

Gall Arholwyr Allanol gwrdd â myfyrwyr ar bynciau neu raglenni y maen nhw’n eu harholi e.e. i gael adborth cyffredinol ar ansawdd yr addysgu, eglurder yr wybodaeth, cymorth academaidd/personol ac ati, ond nid yw hyn yn orfodol.

Ni chaniateir arholiadau llafar at ddiben penderfynu ar ddosbarthiad gradd yn achos ymgeiswyr sy’n astudio am raddau israddedig.

Pan fydd y dull asesu a gymeradwywyd ar gyfer modiwl penodol yn cynnwys arholiad llafar neu ymarferol, gellir gwahodd Arholwyr Allanol i arsylwi ar arholiadau o’r fath.

Ar ôl adolygu gwaith a aseswyd/arholiadau, os bydd Arholwr Allanol yn credu bod myfyriwr wedi cymryd rhan mewn arfer asesu camymddygiad academaidd, rhaid adrodd am yr amgylchiadau yn ysgrifenedig ar unwaith i Gadeirydd y Bwrdd Arholi dan sylw.

Bydd Cadeirydd y Bwrdd Arholi yn rhoi Gweithdrefnau Camymddygiad Academaidd y Brifysgol (y gellir dod o hyd iddynt yng Rheoliadau Academaidd y Brifysgol) ar waith.

Rhaid i Arholwyr Allanol fod yn bresennol ym Mwrdd Arholi lefel pwnc y Coleg/Ysgol lle y penderfynir ar y canlyniadau arholi yn y pwnc/pynciau y maen nhw wedi bod yn ymwneud â nhw.
Mewn achosion eithriadol, os na all Arholwr Allanol fynychu Bwrdd Arholi, rhaid iddo fod ar gael i ymgynghori â Chadeirydd y Bwrdd Arholi dros y ffôn, dros rwydwaith fideo neu mewn rhyw fodd arall priodol. Rhaid i’r Arholwr Allanol fod â’r holl ddogfennau perthnasol sydd eu hangen er mwyn perfformio busnes y cyfarfod.

Os na fydd yr Arholwr Allanol yn gallu mynychu, bydd yn cyflwyno adroddiad ysgrifenedig o’i ganfyddiadau i Gadeirydd y Bwrdd Arholi ymlaen llaw, a dylai hwn gael ei ddosbarthu i holl aelodau’r Bwrdd a’i ystyried wrth gadarnhau marciau’r modiwl.

Ni fydd angen i’r Arholwr Allanol fynychu cyfarfodydd interim y Bwrdd Arholi, ond gall wneud hynny os yw’n dymuno. Bydd ymgynghoriad yn cael ei gynnal trwy ohebiaeth neu ffordd briodol arall.

Bydd modd i’r Bwrdd Dilyniant a Dyfarnu ymgynghori â’r Arholwr Allanol. Y Bwrdd hwn sy’n dyfarnu credyd, yn pennu problemau o ran dilyniant ac yn dyfarnu graddau.

Caiff Arholwyr Allanol eu hatgoffa fod pob cwestiwn asesu drafft a gwaith myfyrwyr a gyflwynir yn gyfrinachol, a dylid gwneud trefniadau priodol i sicrhau ei fod yn ddiogel.